De stemming (Y)

We hebben al uitgelegd dat je kan aangeduid worden als getuige. Daarom is het nuttig om te weten wat er gebeurt op de dag dat je misschien tot afgevaardigde van het ABVV wordt verkozen.

10.1 STEMMEN GEBEURT IN DE BEDRIJFSLOKALEN

De stemming vindt plaats in de door de werkgever ter beschikking gestelde lokalen, tenzij mits een akkoord werd beslist om te kunnen stemmen op bepaalde elektronische wijzen, per brief of vanop de gebruikelijke werkpost (zie o.a. punt 1.3.5.). Het stembureau of de stembureaus moeten zo zijn ingericht dat het stemgeheim en de neutraliteit van de plaats gegarandeerd zijn. Als getuige moet je hier goed op toezien.

Als de stemming over verschillende dagen is gespreid, moeten de stembussen bij het einde van de stemming steeds verzegeld worden. De getuigen hebben het recht een merkteken op de verzegeling aan te brengen.

10.2 WERKING VAN HET STEMBUREAU

De voorzitter van het stembureau moet bepaalde taken uitvoeren, maar hij mag die onder de verschillende leden van het stembureau verdelen. De getuigen hebben geen officiële opdracht, maar moeten waken over het goede verloop van de kiesverrichtingen en de werking van het stembureau. Ze hebben echter wel het recht om hun bemerkingen te laten opnemen in het proces-verbaal van de verkiezingen (zie 12.1 en 1.3.5).

10.3 AANTAL STEMBILJETTEN

Het principe is één stembiljet per kiezer. De kiezer mag immers enkel stemmen voor het kiescollege waartoe hij behoort: de arbeiders stemmen voor de arbeiders, de bedienden voor de bedienden enz.

Er is één uitzondering wanneer een gemeenschappelijk kiescollege voor de arbeiders en de bedienden wordt opgericht. De kiezer ontvangt dan twee stembiljetten: één met de kandidaten voor de arbeiders en één voor de kandidaten voor de bedienden. Elke kiezer mag dan twee keer stemmen.

In dat laatste geval waken de getuigen erover dat na elke stemming de biljetten in twee aparte stembussen worden gestopt.

10.4 HOE GELDIG STEMMEN?

Er zijn twee manieren om geldig te stemmen:

• een lijststem waarbij de kiezer aangeeft akkoord te gaan met de volgorde van de kandidaten,
• stemmen op één of meer kandidaten van dezelfde lijst (= nominatieve stem).

  In dit tweede geval mag de kiezer maximaal evenveel stemmen uitbrengen als de te begeven effectieve mandaten.

  Voorbeeld Er zijn 3 mandaten te begeven, op de lijst staan 5 kandidaten. Je mag maximaal voor drie kandidaten stemmen. Als je voor vier of vijf kandidaten stemt, wordt je stem als een lijststem beschouwd. De combinatie van een lijststem en nominatieve stemmen, wordt niet als ongeldig beschouwd, maar als een lijststem.

Je mag niet op verschillende vakbonden stemmen. Bontstemmen (‘panacheren’) op verschillende lijsten, is dus ongeldig stemmen.

10.5 STEMMEN PER BRIEF

Stemmen per brief betekent niet dat de stembiljetten via de post teruggestuurd moeten worden. De stembiljetten kunnen op om het even welke manier aan de voorzitter van het stembureau worden overgemaakt, maar wel vóór de sluiting van de stemming, op straffe van nietigheid.

De stemmen uitgebracht per brief kunnen in een aantal andere gevallen ongeldig zijn. Voor meer uitleg, raadpleeg onze ‘Gids Sociale Verkiezingen’ of onze ‘Gids voor Getuigen’ raadplegen.

10.6 ELEKTRONISCH STEMMEN?

Sinds de sociale verkiezingen van 1995 is elektronisch stemmen toegelaten in het kader van de sociale verkiezingen, al is het wel strikt omkaderd.

Wetgeving laat nu toe dat de ondernemingen ook elektronisch stemmen op afstand organiseren, als de OR, het CPBW, of bij gebrek aan deze organen de werkgever, dit met de vakbondsafvaardiging beslist, zoals reeds is toegelicht in punt 1.3.5.

De werkgever mag dit niet eenzijdig beslissen.

De beslissing om over te stappen naar elektronisch stemmen moet aangekondigd worden met bericht X, d.w.z. ruimschoots vóór de verkiezingsdag.

Bij stemmen op afstand moet je dus zeer alert zijn en toezien op:

• de specifieke toepassingsmodaliteiten eigen aan de onderneming om het stemgeheim te garanderen en elke beïnvloeding van het stemgedrag tijdens het stemmen te voorkomen,
• de goede werking van het stembureau.

Elektronisch stemmen moet beantwoorden aan een hele resem voorwaarden, meer bepaald met betrekking tot het garanderen van het stemgeheim.

Voorwaarden

• de wettelijke en reglementaire bepalingen met betrekking tot de verkiezingen naleven,
• de volgende gegevens registreren:
  • datum van de verkiezingen
  • betrokken orgaan
  • nummer van het stembureau
  • betrokken kiescollege
  • aantal aan de stemming deelgenomen kiezers
  • aantal blanco stemmen
  • aantal lijststemmen, stemmen ten voordele van kandidaten op de lijst
  • aantal behaalde stemmen door elke kandidaat
  • aantal effectieve mandaten per lijst
  • naam en voornaam van de effectieve verkozenen per lijst
  • naam en voornaam van de plaatsvervangende verkozenen op de lijst.
     
• Een beeldscherm tonen waarbij aan het begin van de stemverrichting het nummer en het logo van alle kandidatenlijsten worden afgebeeld. Wanneer de kiezer een lijst kiest, moeten de namen van alle kandidaten in de volgorde van voordracht verschijnen. Deze afbeeldingen moeten de neutraliteit waarborgen.
• Niet toelaten dat een ongeldige stem geregistreerd wordt. De kiezer moet uitgenodigd worden om zijn stem opnieuw uit te brengen.
• De nodige waarborgen inzake betrouwbaarheid en veiligheid bieden en garanderen dat het onmogelijk is de geregistreerde gegevens en het stemgeheim te manipuleren.
• Het bewaren van de stemresultaten garanderen, net als de mogelijke controle op de kiesverrichtingen en resultaten door de arbeidsgerechten.

We merken op dat de wet voorziet dat een stemsyssteem via elektronische weg enkel kan gebruikt worden:

• indien het vergezeld gaat van een attest van de fabrikant waarin staat dat het systeem beantwoordt aan de hierboven opgesomde voorwaarden,
• indien de fabrikant ondersteuning kan waarborgen in geval van technische problemen die rijzen op het ogenblik van de verkiezingen,
• indien het werd neergelegd bij de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg.

De wet schrijft bovendien voor dat de leden van de kiesbureaus, de voorzitters, de plaatsvervangende secretarissen, de getuigen en de kiezers een gepaste vorming moeten krijgen.

Elk kiescollege moet afzonderlijk stemmen. De getuigen van het hoofdbureau kunnen assisteren bij de invoering van de kandidatenlijsten.